5 พฤติกรรม ทำร้ายเส้นประสาท

“แรงงานคุณภาพ” หัวใจสำคัญของโลกในวันประชากรโลก

ปกป้องอนาคตของคุณ…ด้วยการใส่ใจสุขภาพในเรื่องที่คุณอาจมองข้าม

วันประชากรโลก (World Population Day) เมื่อวันที่ 11 กรกฎาคมของทุกปี หลายคนอาจนึกถึงปัญหาเรื่องจำนวนประชากรที่เพิ่มขึ้น ความเหลื่อมล้ำในการเข้าถึงทรัพยากร หรือผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ แต่มีประเด็นสำคัญอีกเรื่องหนึ่งที่ไม่ควรมองข้าม…

สุขภาพของ “แรงงานคุณภาพ” ผู้ขับเคลื่อนเศรษฐกิจและสังคมของโลก

ในยุคที่โลกหมุนเร็ว เทคโนโลยีพัฒนาอย่างก้าวกระโดด ความสามารถในการทำงานและศักยภาพของประชากรวัยทำงานกลายเป็นตัวชี้วัดสำคัญของความแข็งแกร่งทางเศรษฐกิจและสังคมอย่างแท้จริง

วันนี้ พรูเด็นเชียล อยากชวนคุณเปิดมุมมองใหม่ในวันพิเศษนี้ ด้วยการ "ดูแลตัวเอง" และให้ความสำคัญกับภัยเงียบที่อยู่ใกล้ตัวคนทำงานอย่างเรา — โรคกดทับเส้นประสาท (Nerve Compression Syndromes)

 

โรคกดทับเส้นประสาท: ศัตรูเงียบของคนวัยทำงานยุคใหม่

โลกเปลี่ยน…รูปแบบการทำงานเปลี่ยน…
จากการทำงานในออฟฟิคกลายเป็นการนั่งหน้าคอมพิวเตอร์วันละหลายชั่วโมง ประชุมออนไลน์ไม่หยุด ใช้มือถือเลื่อนหน้าจอติดต่อกันนาน ๆ ท่าทางเดิมซ้ำ ๆ ทุกวันเหล่านี้ ล้วนส่งผลโดยตรงต่อระบบกล้ามเนื้อ กระดูก และเส้นประสาทของเรา

โรคกดทับเส้นประสาทจึงไม่ใช่โรคที่เกี่ยวข้องกับผู้สูงวัยเท่านั้นอีกต่อไป แต่กำลังคุกคามกลุ่มคนช่วงอายุ 25-45 ปี ซึ่งถือเป็นช่วงวัยที่มีบทบาทสูงสุดในการขับเคลื่อนองค์กรและประเทศชาติ

หากละเลย อาการเล็ก ๆ เช่น ความชาหรือปวดตื้อ ๆ อาจลุกลามจนกลายเป็นอุปสรรคใหญ่ที่กระทบต่อประสิทธิภาพการทำงาน และลดทอนคุณภาพชีวิตโดยไม่รู้ตัว

 

รู้จักศัตรูให้ดี: โรคกดทับเส้นประสาทคืออะไร?

โรคกดทับเส้นประสาท คือ ภาวะที่เส้นประสาทถูกเนื้อเยื่อโดยรอบ เช่น กระดูก กล้ามเนื้อ หรือเส้นเอ็น กดทับเป็นเวลานาน ส่งผลให้เกิดอาการต่าง ๆ เช่น ชา ปวด อ่อนแรง หรือแม้กระทั่งสูญเสียการทำงานของกล้ามเนื้อในบริเวณที่เส้นประสาทนั้นควบคุมอยู่

ตัวอย่างที่พบได้บ่อยในคนวัยทำงาน ได้แก่

• Carpal Tunnel Syndrome: อาการชานิ้วหัวแม่มือ นิ้วชี้ และนิ้วกลางจากการใช้คีย์บอร์ดหรือเมาส์ซ้ำ ๆ

• Herniated Disc: หมอนรองกระดูกสันหลังเคลื่อนกดทับเส้นประสาท ส่งผลให้ปวดร้าวแขน ขา หรือแม้แต่สะโพก

• Cubital Tunnel Syndrome: อาการชานิ้วนางและนิ้วก้อยจากข้อศอกกดทับ เช่น การหนุนข้อศอกบนโต๊ะทำงานนาน ๆ

• Meralgia Paresthetica: อาการชาบริเวณต้นขาจากการนั่งนาน การมีน้ำหนักเกิน หรือการสวมเสื้อผ้าที่รัดแน่นเกินไป

ข้อควรระวัง: ปล่อยไว้นานอาจเสี่ยงต่อการบาดเจ็บของเส้นประสาทแบบถาวร ซึ่งยากต่อการรักษา และส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวันอย่างมาก

 

ปัจจัยเสี่ยงที่คนวัยทำงานต้องรู้

ไม่ต้องทำงานหนักก็เสี่ยงได้ หากไม่ใส่ใจท่าทางในชีวิตประจำวัน!

• นั่งทำงานติดต่อกันเป็นเวลานาน โดยไม่เปลี่ยนอิริยาบถ

• ท่านั่งทำงานผิด เช่น นั่งหลังค่อม เอียงคอ ก้มหน้ามองจอ

• ใช้สมาร์ตโฟนหรือคอมพิวเตอร์โดยไม่พักเป็นเวลานาน

• น้ำหนักตัวเกินมาตรฐาน เพิ่มแรงกดทับต่อข้อ กระดูก และเส้นประสาท

• ใส่อุปกรณ์หรือเสื้อผ้าที่รัดแน่น เช่น กางเกงยีนส์รัดรูปหรือรองเท้าคับ

แม้แต่เรื่องเล็ก ๆ เช่น การวางตำแหน่งเมาส์หรือคีย์บอร์ดไม่ถูกต้อง ก็สามารถสะสมความเสี่ยงได้โดยไม่รู้ตัว

 

รู้ทัน 3 ระยะของโรคกดทับเส้นประสาท

การสังเกตสัญญาณเตือนตั้งแต่เนิ่น ๆ ช่วยลดโอกาสการเกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงได้

ระยะที่ 1: เริ่มต้น

อาการชาหรือเสียวซ่าเป็นช่วง ๆ โดยเฉพาะหลังใช้งานกล้ามเนื้อในบริเวณนั้นนาน ๆ เช่น พิมพ์งานหรือใช้มือถือ — สามารถรักษาได้เบื้องต้น เช่น ใส่อุปกรณ์ดามข้อมือ, ปรับพฤติกรรมการใช้งาน และฉีดยาลดการอักเสบ

ระยะที่ 2: ปานกลาง

อาการเริ่มชัดเจนและถาวร เช่น กล้ามเนื้ออ่อนแรง หยิบจับของตกหล่นง่าย — ต้องรีบปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ เช่น การทำกายภาพบำบัด หรือผ่าตัดคลายการกดทับ

ระยะที่ 3: รุนแรง

เส้นประสาทได้รับความเสียหายถาวร สูญเสียการรับความรู้สึกหรือกล้ามเนื้อฝ่อจนเห็นได้ชัด — การรักษาให้กลับมาเหมือนเดิมแทบเป็นไปไม่ได้ แม้จะได้รับการผ่าตัดก็ตาม

 

5 วิธีง่าย ๆ ดูแลตัวเอง ป้องกันโรคกดทับเส้นประสาท

ไม่ต้องรอให้เจ็บก่อน ควรเริ่มตั้งแต่วันนี้

1. ลุกขยับตัว ทุก ๆ 30-60 นาที

   ลุกขึ้นเดิน ยืดแขน ยืดขา หรือเปลี่ยนท่าทางบ่อย ๆ เพื่อกระตุ้นการไหลเวียนเลือด

2. ปรับท่านั่งทำงาน

   นั่งหลังตรง ไหล่ผ่อนคลาย เท้าทั้งสองข้างวางราบกับพื้น และจัดระดับจอคอมพิวเตอร์ให้สายตาอยู่ในระดับตรง

3. ออกกำลังกายเสริมกล้ามเนื้อ

   เน้นกล้ามเนื้อหลังและหน้าท้อง เพื่อพยุงกระดูกสันหลัง และลดแรงกดทับต่อเส้นประสาท

4. ควบคุมน้ำหนักตัว

   ลดภาวะน้ำหนักเกินที่ก่อให้เกิดแรงกดทับต่อข้อและเส้นประสาท โดยเฉพาะข้อสะโพกและข้อเข่า

5. พักสายตาและมือ ด้วยกฎ 20-20-20

   ทุก 20 นาที มองไปไกล 20 ฟุต นาน 20 วินาที เพื่อพักกล้ามเนื้อดวงตา และควรพักการใช้งานมือเป็นระยะ

 

เพราะสุขภาพดี คือการลงทุนที่คุ้มค่าที่สุด

ในโอกาสวันประชากรโลกปีนี้ ขอให้เราหันกลับมาใส่ใจสุขภาพตัวเองเป็นของขวัญชิ้นสำคัญ เพื่อเป็น "ประชากรคุณภาพ" ที่พร้อมสร้างสังคมที่ดีและยั่งยืน อย่าปล่อยให้โรคเล็ก ๆ กลายเป็นเรื่องใหญ่ที่ทำลายโอกาสในชีวิตการทำงานและคุณภาพชีวิตของคุณ

พรูเด็นเชียล ประเทศไทยพร้อมเป็นกำลังใจและแรงสนับสนุนให้คุณ
ไม่ว่าคุณจะอยู่ในเส้นทางใด เราพร้อมเคียงข้างดูแลคุณเสมอ

เพราะ “สุขภาพวันนี้ คือกุญแจสำคัญของอนาคต” ที่มั่นคงและแข็งแรง

 

Reference

การกดทับของเส้นประสาทส่วนปลาย. (2024). คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. https://w1.med.cmu.ac.th/orthopedics/files/2024/04/การกดทับของเส้นประสาทส่วนปลาย-2024_อ.คณิตศ์.pdf

Carpal Tunnel Screening: Get Checked. (n.d.). HDmall. https://hdmall.co.th/blog/hdcare/carpal-tunnel-screening-get-check

ประชากร. (n.d.). NSO Let's Read. https://www.nso.go.th/public/e-book/NSOLetsRead/population.html

โรคกระดูกทับเส้นประสาท (Herniated disc). (n.d.). Kin Rehab. https://www.kinrehab.com/herniated_disc