คู่มือเตรียมความพร้อมก่อนฉีดวัคซีนไข้เลือดออก ป้องกันก่อนสาย

 

          โรคไข้เลือดออกเป็นโรคระบาดร้ายแรงชนิดหนึ่ง ซึ่งเกิดจากการติดเชื้อไวรัสเดงกี โดยมียุงลายเป็นพาหะ นับว่าเป็นปัญหาสุขภาพที่สำคัญสำหรับหลายประเทศทั่วโลก โดยเฉพาะในพื้นที่ที่มีอากาศร้อนชื้นอย่างประเทศไทย ซึ่งเหมาะสำหรับการแพร่พันธุ์หรือเจริญเติบโตของยุงลาย 

          เพื่อบรรเทาสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคซึ่งยังคงเกิดขึ้นเป็นประจำทุกปี หน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้ออกมาตรการเพื่อช่วยให้ผู้คนห่างไกลจากโรคนี้ อย่างการฉีดวัคซีนป้องไข้เลือดออก ซึ่งได้รับการรับรองจากทั้งองค์การอนามัยโลก (WHO) และสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (FDA) ซึ่งเป็นหนึ่งในวิธีที่ช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันและลดความเสี่ยงในการเจ็บป่วยจากไข้เลือดออกได้

 

Table of Contents:

• รู้จักวัคซีนไข้เลือดออก
• วัคซีนไข้เลือดออกควรฉีดไหม ใครควรฉีดบ้าง ?
• วัคซีนไข้เลือดออกฉีดกี่เข็ม ?
• ฉีดวัคซีนไข้เลือดออกได้เมื่อไร หากเพิ่งหายจากไข้เลือดออก ?
• ประโยชน์ของวัคซีนไข้เลือดออก
• ข้อควรระวังและผลข้างเคียงของวัคซีนไข้เลือดออก
• วิธีป้องกันโรคไข้เลือดออก

 

 

รู้จักวัคซีนไข้เลือดออก

          วัคซีนไข้เลือดออก (Dengue vaccine) เป็นวัคซีนที่จะกระตุ้นให้ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันต่อไวรัสเดงกีทั้ง 4 สายพันธุ์ ซึ่งเป็นสาเหตุหลักที่ทำให้เกิดไข้เลือดออก โดยวัคซีนไข้เลือดออกที่ใช้ในปัจจุบันเป็นวัคซีนที่ผลิตจากไวรัสที่อ่อนแอลง ซึ่งได้รับการศึกษาและทดสอบอย่างรอบคอบก่อนจะได้รับการอนุมัติจากองค์การอนามัยโลก โดยวัคซีนชนิดนี้สามารถใช้ได้ในกลุ่มคนอายุ 9 ปีขึ้นไป และผู้ที่มีประวัติการติดเชื้อไวรัสเดงกีมาก่อน เพื่อช่วยลดโอกาสในการติดเชื้อ หรือเจ็บป่วยรุนแรงได้อย่างมีประสิทธิภาพ

 

วัคซีนไข้เลือดออกควรฉีดไหม ใครควรฉีดบ้าง ?

          คำถามนี้เป็นสิ่งที่หลายคนคงสงสัย ซึ่งคำตอบนั้นขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย เช่น อายุ สถานะทางสุขภาพ รวมถึงประวัติการติดเชื้อ โดยกลุ่มคนที่ควรฉีดเป็นอันดับแรก ได้แก่

ผู้ที่มีความเสี่ยงสูง

          ผู้ที่อาศัยในพื้นที่ที่มีการระบาดของไข้เลือดออก หรือมีความเสี่ยงสูงต่อการติดเชื้อไวรัสเดงกี ควรพิจารณาฉีดวัคซีน โดยเฉพาะในกรณีที่เคยติดเชื้อไวรัสเดงกีมาก่อน เพราะการฉีดวัคซีนจะช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้แก่ร่างกาย และลดความเสี่ยงของการเกิดโรคในอนาคต

ผู้ที่อายุ 9 ปีขึ้นไป

          สำหรับเด็กและวัยรุ่นที่มีอายุ 9 ปีขึ้นไป ที่อาศัยในพื้นที่ที่มีการระบาดของโรคไข้เลือดออก โดยเฉพาะในกลุ่มที่มีความเสี่ยงสูง โดยวัคซีนจะมีประสิทธิภาพและความปลอดภัยในกลุ่มอายุนี้

กลุ่มที่มีโรคประจำตัวหรือปัญหาสุขภาพ

          ผู้ที่มีโรคประจำตัวหรือปัญหาสุขภาพ เช่น โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง โรคหัวใจ หรือโรคที่มีผลต่อระบบภูมิคุ้มกัน ควรปรึกษาแพทย์ก่อนการฉีดวัคซีนเพื่อประเมินความเหมาะสมและความเสี่ยง แพทย์จะพิจารณาถึงประโยชน์และความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้น รวมถึงปฏิสัมพันธ์กับยาที่กำลังใช้อยู่

 

วัคซีนไข้เลือดออกฉีดกี่เข็ม ?

          วัคซีนไข้เลือดออกมักจะต้องฉีดทั้งหมด 3 เข็ม โดยเข็มแรกจะเริ่มจากการฉีดตามช่วงเวลาในระหว่าง 6 เดือนถึง 12 เดือน ตามคำแนะนำของแพทย์ ซึ่งการฉีดครบทั้ง 3 เข็มจะช่วยสร้างภูมิคุ้มกันได้ยาวนานให้แก่ผู้ที่ได้รับวัคซีน

 

หากเพิ่งหายจากโรคไข้เลือดออก จะสามารถฉีดวัคซีนได้เมื่อไหร่ ?

          สำหรับผู้ที่เพิ่งหายจากโรคไข้เลือดออก ควรรอจนกว่าสภาพร่างกายฟื้นตัวเต็มที่ก่อนการฉีดวัคซีน เนื่องจากร่างกายอาจอยู่ในช่วงฟื้นฟูภูมิคุ้มกันและมีความอ่อนแอชั่วคราว การฉีดวัคซีนในช่วงนี้อาจทำให้ประสิทธิภาพของวัคซีนลดลงหรือมีผลข้างเคียงได้ โดยทั่วไป แพทย์จะแนะนำให้รออย่างน้อย 3-6 เดือน

          แต่ทั้งนี้ ควรปรึกษาแพทย์ก่อนการฉีดวัคซีน เพราะแพทย์จะทำการประเมินความพร้อมของร่างกายและแนะนำช่วงเวลาที่เหมาะสมในการเริ่มฉีดวัคซีนเพื่อให้ได้ภูมิคุ้มกันสูงสุด

 

ประโยชน์ของฉีดวัคซีนไข้เลือดออก

          ในส่วนของประโยชน์จากการฉีดวัคซีนไข้เลือดออก สามารถสรุปเป็นสาระสำคัญได้ดังนี้

ช่วยป้องกันโรคไข้เลือดออก

          การฉีดวัคซีนจะช่วยลดความเสี่ยงในการติดเชื้อไวรัสเดงกี ซึ่งสามารถป้องกันการเกิดโรค และภาวะที่อาจส่งผลร้ายแรงจากโรคนี้ได้

ลดความเสี่ยงจากการติดเชื้อในอนาคต

          วัคซีนช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้กับร่างกาย ทำให้ร่างกายสามารถต่อสู้กับการติดเชื้อไวรัสเดงกีในอนาคตได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ลดอัตราการเสียชีวิตจากไข้เลือดออก

          วัคซีนช่วยลดอัตราการเสียชีวิตจากไข้เลือดออก เนื่องจากสามารถป้องกันการเกิดโรคได้ตั้งแต่แรก หรือหากเกิดโรค ก็จะช่วยให้อาการไม่รุนแรงจนถึงขั้นเป็นอันตรายต่อชีวิต

 

 

ข้อควรระวังและผลข้างเคียงของวัคซีนไข้เลือดออก

          เช่นเดียวกับวัคซีนอื่น ๆ วัคซีนไข้เลือดออกอาจมีผลข้างเคียงบางประการ ซึ่งเกิดจากการตอบสนองของร่างกายต่อวัคซีน เช่น

• มีอาการเจ็บ ปวด และบวม หรือมีความร้อนที่บริเวณที่ฉีดวัคซีน
• อาจมีอาการปวดหัว ปวดกล้ามเนื้อ อ่อนเพลีย หรือมีไข้ต่ำ ๆ ซึ่งเป็นการแสดงให้เห็นว่าระบบภูมิคุ้มกันกำลังทำงาน

อย่างไรก็ตาม ผลข้างเคียงเหล่านี้มักจะหายไปภายในไม่กี่วันหลังจากการฉีดวัคซีน แต่โดยทั่วไปถือว่ามีความปลอดภัยสูง

 

วิธีป้องกันโรคไข้เลือดออก

          นอกจากการฉีดวัคซีนแล้ว การป้องกันไข้เลือดออกยังสามารถทำได้โดยการกำจัดแหล่งเพาะพันธุ์ยุงลายที่เป็นพาหะของโรค เช่น

กำจัดแหล่งน้ำขัง

          หลีกเลี่ยงการมีน้ำขังในภาชนะต่าง ๆ ตามบริเวณบ้าน เช่น ขวดน้ำเก่า ถาดรองน้ำฝน แจกันใส่ดอกไม้ ถังเก็บน้ำที่ไม่มีฝาปิด หรือของเล่นเด็กที่ทิ้งไว้กลางแจ้ง การตรวจสอบและเทน้ำขังทิ้งเป็นประจำทุกสัปดาห์จะช่วยลดการเพาะพันธุ์ของยุงลายได้

ใช้ยากันยุง

          การใช้ยากันยุงเป็นอีกวิธีที่มีประสิทธิภาพในการป้องกันยุงกัด แต่ควรเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของสารที่ได้รับการรับรองจากองค์การอาหารและยา เช่น DEET, Picaridin หรือ IR3535 และใช้ตามคำแนะนำบนฉลากอย่างเคร่งครัด

ใส่เสื้อผ้าปกปิดมิดชิด หากไปในแหล่งที่มียุงลายชุกชุม

          การสวมใส่เสื้อผ้าที่ปกปิดร่างกาย เช่น เสื้อแขนยาว และกางเกงขายาว สามารถช่วยป้องกันการถูกยุงกัดได้ โดยเฉพาะในช่วงเวลาที่ยุงลายออกหากิน เช่น ช่วงกลางวัน หรือการเข้าใกล้บริเวณที่เป็นแหล่งเพาะพันธุ์ยุง

          แต่นอกจากการฉีดวัคซีน เพื่อป้องกันโรคไข้เลือดออกแล้ว การมีประกันสุขภาพก็เป็นอีกทางเลือกที่ช่วยเสริมสร้างความมั่นใจในเรื่องสุขภาพ ทั้งยังจะช่วยแบ่งเบาภาระค่าใช้จ่ายหากเจ็บป่วยขึ้นมาจริง ๆ โดยประกันสุขภาพ ​จากพรูเด็นเชียล ประเทศไทย​​ พร้อมดูแลคุณและคนที่คุณรัก ด้วยแผนประกันสุขภาพที่ครอบคลุม ​​ตามเงื่อนไขที่กำหนดกับโรงพยาบาลคู่สัญญา ไม่ว่าจะซื้อให้ลูก พ่อแม่ผู้สูงอายุ หรือแม้แต่ตัวคุณเองก็คุ้มครองได้อย่างอุ่นใจ ​

 

 

หมายเหตุ

• ความคุ้มครองขึ้นอยู่กับแผนประกันภัยที่เลือก
• เงื่อนไขความคุ้มครองเป็นไปตามที่กรมธรรม์กำหนด
• ผู้ซื้อควรทำความเข้าใจรายละเอียดความคุ้มครอง และเงื่อนไขก่อนตัดสินใจทำประกันภัยทุกครั้ง

 

ข้อมูลอ้างอิง

• วัคซีนป้องกันไข้เลือดออก (Dengue Vaccine). คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดลโรงพยาบาลรามาธิบดี. https://www.rama.mahidol.ac.th/rama_hospital/th/services/knowledge/03182020-1459
• ไข้เลือดออก และวัคซีนป้องกันไข้เลือดออกในปัจจุบัน. (2023). โรงพยาบาลเวชศาสตร์เขตร้อน คณะเวชศาสตร์เขตร้อน มหาวิทยาลัยมหิดล. https://www.tropmedhospital.com/knowledge/dengue-vac.html