โรคไข้หวัดใหญ่: อาการเบื้องต้นและสิ่งที่ควรรู้เพื่อป้องกัน

เคยสงสัยกันไหมว่า ทำไมป่วยเป็นไข้หวัดทั่วไปไม่นานก็หาย แต่หากเป็น "ไข้หวัดใหญ่" ขึ้นมา กลับน็อคให้เราต้องนอนซมอยู่เป็นอาทิตย์ ?  บทความนี้จะพามาทำความรู้จักกับโรคไข้หวัดใหญ่อย่างละเอียด ตั้งแต่สาเหตุการเกิด อาการไข้หวัดใหญ่ ไปจนถึงวิธีการป้องกันและการรักษาที่ถูกต้อง

โรคไข้หวัดใหญ่คืออะไร ?

ไข้หวัดใหญ่ คือโรคติดเชื้อระบบทางเดินหายใจที่เกิดจากเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ (Influenza) ซึ่งเชื้อไวรัส Influenza คือไวรัสที่มีความสามารถในการแพร่กระจายได้อย่างรวดเร็วและอาจก่อให้เกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงได้ โดยเฉพาะในกลุ่มเสี่ยง

โรคไข้หวัดใหญ่แตกต่างจากไข้หวัดธรรมดาตรงที่มีระดับความรุนแรงที่มากกว่า โดยอาการไข้หวัดใหญ่จะมีลักษณะแบบเฉียบพลันและมักจะมีไข้สูง ส่วนไข้หวัดธรรมดามักมีอาการค่อยเป็นค่อยไปและไม่ค่อยมีไข้

สาเหตุการเกิดโรคไข้หวัดใหญ่

โรคไข้หวัดใหญ่ เกิดได้จากหลายสาเหตุ แต่โดยทั่วไปมักเกิดจากสาเหตุเหล่านี้

• การสัมผัสเชื้อโดยตรงผ่านละอองจากการไอ จาม ของผู้ป่วย

• การสัมผัสผ่านสิ่งของที่ปนเปื้อนเชื้อ เช่น ลูกบิด ราวบันได โต๊ะ เก้าอี้

• การอยู่ในพื้นที่แออัดที่มีการระบายอากาศไม่ดีกับผู้ป่วย

• การสัมผัสใกล้ชิดกับผู้ป่วยในระยะ 1-2 เมตร

ปัจจัยเสี่ยงที่อาจเกิดโรคไข้หวัดใหญ่

ปัจจัยที่เพิ่มความเสี่ยงในการติดโรคไข้หวัดใหญ่ ประกอบด้วย

ปัจจัยด้านอายุ

• เด็กอายุต่ำกว่า 5 ปี (โดยเฉพาะต่ำกว่า 2 ปี)

• ผู้สูงอายุ 65 ปีขึ้นไป

ปัจจัยด้านสุขภาพและภาวะของร่างกาย

• มีโรคประจำตัว เช่น โรคหัวใจ โรคปอด โรคเบาหวาน โรคไต

• มีภูมิคุ้มกันบกพร่อง

• เป็นโรคหอบหืด

• มีภาวะอ้วนรุนแรง (BMI ≥ 40)

• หญิงตั้งครรภ์

ปัจจัยด้านสภาพแวดล้อม

• การใช้ชีวิตในสถานที่แออัด

• การทำงานในสถานพยาบาล หรือสถานดูแลผู้ป่วย

• ภูมิคุ้มกันต่ำจากความเครียด ไม่พักผ่อนเพียงพอ

สายพันธุ์โรคไข้หวัดใหญ่

​​ไวรัสไข้หวัดใหญ่มีหลายสายพันธุ์ โดยสายพันธุ์หลักที่พบบ่อยได้แก่​ 

ไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ A และ B ต่างกันอย่างไร​ ?

​​ความแตกต่างหลักคือระดับความรุนแรงของโรคและการกลายพันธุ์ โดยสายพันธุ์ A มักรุนแรงกว่าและกลายพันธุ์ได้ง่ายกว่า ​​ไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ A ​​มี​​อาการ​​ที่พบได้บ่อยคือ ไข้สูงเฉียบพลัน หนาวสั่น ปวดเมื่อยรุนแรง และมีโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อนได้มาก ส่วน​​อาการไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ B ​​จะมีอาการคล้ายกันกับสายพันธุ์ A แต่จะรุนแรงน้อยกว่า​ 

​​ดังนั้นหากถามว่า "​​ไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ไหนรุนแรงที่สุด​​ ?" คำตอบก็คือ "ไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ A" นั่นเอง​ 

ไข้หวัดใหญ่​​ เป็นโรค​​ติดต่อไหม​​ ? : การแพร่กระจายและการติดต่อ

​​โรคไข้หวัดใหญ่​​ติดต่อได้ง่ายผ่านการไอ จาม หรือการสัมผัสสิ่งของที่ปนเปื้อนเชื้อ โดยผู้ป่วย​​โรคไข้หวัดใหญ่​​สามารถแพร่เชื้อได้ตั้งแต่ 1 วันก่อนเริ่มมีอาการ จนถึงประมาณ 5-7 วันหลังเริ่มมีอาการ​ 

​​กลุ่มเสี่ยงที่ควรระวังเป็นพิเศษ ได้แก่​ 

• ​​เด็กอายุต่ำกว่า 5 ปี​ 

• ​​ผู้สูงอายุ 65 ปีขึ้นไป​ 

• ​​หญิงตั้งครรภ์​ 

• ​​ผู้ที่มีโรคประจำตัว เช่น โรคหัวใจ โรคปอด โรคเบาหวาน​ 

• ​​ผู้ที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่อง​ 

จับสัญญาณร้าย ! อาการเบื้องต้นของโรคไข้หวัดใหญ่

ไข้หวัดใหญ่มีอาการเบื้องต้นที่พบได้บ่อย ดังนี้

• ​​มีไข้สูงเฉียบพลัน (38.5-40 องศาเซลเซียส)​ 

• ​​ปวดเมื่อยตามตัว ปวดกล้ามเนื้อรุนแรง​ 

• ​​อ่อนเพลีย ไม่มีแรง​ 

• ​​ปวดศีรษะ​ 

• ​​ไอแห้ง ๆ​ 

• ​​เจ็บคอ​ 

• ​​น้ำมูกไหล​ 

• ​​คัดจมูก​ 

• ​​หนาวสั่น​ 

โดย​​อาการของ​​โรคไข้หวัดใหญ่​​จะเริ่มปรากฏภายใน 1-4 วันหลังได้รับเชื้อ

อาการไข้หวัดใหญ่​​แบบนี้ ส่อแววอันตรายต้องรีบพบหมอด่วน !

​​ควรรีบพบแพทย์ทันทีหากมีอาการดังต่อไปนี้​ 

• ​​หายใจลำบาก หรือหายใจเร็วผิดปกติ​ 

• ​​เจ็บหน้าอกรุนแรง​ 

• ​​ไข้สูงไม่ลดลงแม้ทานยาลดไข้​ 

• ​​ซึม สับสน หรือไม่รู้สึกตัว​ 

• ​​อาเจียนรุนแรง​ 

• ​​มีอาการดีขึ้นแล้วกลับแย่ลงอีกครั้ง​ 

ภาวะแทรกซ้อนของไข้หวัดใหญ่

โรคไข้หวัดใหญ่อาจก่อให้เกิดภาวะแทรกซ้อนร้ายแรง ได้แก่

ภาวะแทรกซ้อนทางเดินหายใจ

• ปอดบวม (Pneumonia) เป็นภาวะแทรกซ้อนที่พบบ่อยและอันตรายที่สุด

• หลอดลมอักเสบ (Bronchitis)

• ปอดล้มเหลว

ภาวะแทรกซ้อนระบบหัวใจและหลอดเลือด

• กล้ามเนื้อหัวใจอักเสบ (Myocarditis)

• เยื่อหุ้มหัวใจอักเสบ (Pericarditis)

• หัวใจล้มเหลวเฉียบพลัน

ภาวะแทรกซ้อนระบบประสาท

• สมองอักเสบ (Encephalitis)

• เยื่อหุ้มสมองอักเสบ (Meningitis)

• ชัก โดยเฉพาะในเด็ก

ภาวะแทรกซ้อนอื่น ๆ

• กล้ามเนื้ออักเสบ

• ไตวาย

• ภาวะติดเชื้อแบคทีเรียรุมเร้า (Secondary Bacterial Infection)

การรักษาและระยะเวลาของอาการจนหายดี

ป่วยเป็น​​ไข้หวัดใหญ่ กี่วันหาย​ ?

ไข้หวัดใหญ่กี่วันหาย ? เป็นคำถามที่พบบ่อย โดยทั่วไป ผู้ป่วยโรคไข้หวัดใหญ่จะหายเป็นปกติภายใน 5-7 วัน แต่อาการอ่อนเพลียอาจยังคงอยู่ได้อีก 1-2 สัปดาห์​

การรักษาตามอาการ

1. ​​การพักผ่อน​ 
   

   • ​​ควรนอนพักอย่างน้อยวันละ 8-10 ชั่วโมง​ 

   • ​​หลีกเลี่ยงการออกแรงหรือทำกิจกรรมหนัก​ 

   • ​​พักการทำงานหรือเรียนเพื่อป้องกันการแพร่เชื้อ

   
   

2. ​​การดูแลเรื่องน้ำและอาหาร 

   • ​​ดื่มน้ำอย่างน้อยวันละ 8-10 แก้ว​ 

   • ​​ดื่มน้ำอุ่นหรือน้ำผสมน้ำผึ้งมะนาวเพื่อบรรเทาอาการเจ็บคอ​ 

   • ​​รับประทานอาหารอ่อน ๆ ย่อยง่าย และมีประโยชน์​ 

   • ​​รับประทานผักและผลไม้ที่มีวิตามินซีสูง 

3. ​​การใช้ยา​ 
   

   • ​​ยาลดไข้ เช่น พาราเซตามอล​ 

   • ​​ยาแก้ปวดลดการอักเสบ​ 

   • ​​ยาบรรเทาอาการคัดจมูก​ 

   • ​​ยาแก้ไอตามอาการ​ 

การรักษาด้วยยาต้านไวรัส

​​แพทย์อาจพิจารณาให้ยาต้านไวรัสในกรณีต่อไปนี้​ 

• ​​ผู้ป่วยที่มีอาการรุนแรง​ 

• ​​ผู้ป่วยที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยง​ 

• ​​ผู้ที่ได้รับการวินิจฉัยในระยะ 48 ชั่วโมงแรกของการป่วย​ 

​​ยาต้านไวรัสที่ใช้บ่อย ได้แก่​ 

• Oseltamivir (Tamiflu) 

• Zanamivir (Relenza) 

• Peramivir (Rapivab) 

การติดตามอาการและการฟื้นตัว

• ​​สังเกตอาการไข้หวัดใหญ่ อย่างไข้สูงและอาการอื่น ๆ อย่างใกล้ชิด

• ​​หากอาการไม่ดีขึ้นภายใน 7 วัน ควรไปพบแพทย์​ 

• ​​ควรพักฟื้นให้ร่างกายแข็งแรงก่อนกลับไปทำงานหรือเรียน​ 

ป้องกันไว้ดีกว่าแก้ รวมแนวทาง​​ป้องกัน​​โรคไข้หวัดใหญ่

​​การป้องกัน​​โรคไข้หวัดใหญ่​​สามารถทำได้หลายวิธี ​ 

1. การฉีดวัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่​

• ​​ควรฉีดเป็นประจำทุกปี เนื่องจากเชื้อมีการกลายพันธุ์​

• ​​เหมาะสำหรับทุกคนที่มีอายุ 6 เดือนขึ้นไป​

• ​​ควรฉีดวัคซีนก่อนฤดูระบาดประมาณ 2-4 สัปดาห์​

• ​​วัคซีนมีประสิทธิภาพในการป้องกันประมาณ 60-80%​

​2. การดูแลสุขอนามัยส่วนบุคคล​

• ​​ล้างมือบ่อย ๆ ด้วยสบู่และน้ำสะอาดอย่างน้อย 20 วินาที​

• ​​ใช้เจลแอลกอฮอล์ทำความสะอาดมือเมื่อไม่มีน้ำและสบู่​

• ​​หลีกเลี่ยงการสัมผัสตา จมูก ปาก ด้วยมือที่ไม่สะอาด​

• ​​ใช้กระดาษทิชชูปิดปากและจมูกเวลาไอหรือจาม

​​3. การเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน​

• ​​รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ให้ครบ 5 หมู่​

• ​​ออกกำลังกายสม่ำเสมออย่างน้อย 30 นาทีต่อวัน​

• ​​นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ​

• ​​หลีกเลี่ยงความเครียด​

• ​​งดสูบบุหรี่และเครื่องดื่มแอลกอฮอล์​

การเตรียมความพร้อมในช่วงระบาด

• ​​ติดตามข่าวสารและคำแนะนำจากหน่วยงานสาธารณสุข​ 

• ​​จัดเตรียมอุปกรณ์ป้องกันส่วนบุคคล เช่น หน้ากากอนามัย เจลแอลกอฮอล์​ 

• ​​วางแผนการดูแลสมาชิกในครอบครัวหากมีผู้ป่วย​ 

• ​​รู้จักสังเกตอาการผิดปกติของตนเองและคนใกล้

ทำประกันสุขภาพเอาไว้ อุ่นใจกว่า ! วางแผนป้องกันความเสี่ยงด้านสุขภาพ

แม้ว่า​โรคไข้หวัดใหญ่​จะสามารถป้องกันและรักษาได้ แต่การเจ็บป่วยแต่ละครั้งอาจส่งผลกระทบต่อทั้งสุขภาพและค่าใช้จ่าย โดยเฉพาะในกรณีที่เกิดภาวะแทรกซ้อนหรือต้องเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล ซึ่งอาจมีค่าใช้จ่ายสูงถึงหลักหมื่นบาทเมื่อเข้ารักษาในแผนกผู้ป่วยในของโรงพยาบาลเอกชน เพราะต้องจ่ายทั้งค่าห้องโรงพยาบาลและค่ารักษาพยาบาล 

การมีประกันสุขภาพที่ครอบคลุมจากพรูเด็นเชียล ประเทศไทย จะช่วยให้คุณเข้าถึงการรักษาที่มีคุณภาพได้อย่างทันท่วงที ทั้งยังช่วยลดภาระค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาล และมั่นใจได้ว่าจะได้รับการดูแลที่ดีที่สุด ด้วยแผนประกันภัยที่ครอบคลุมทั้งการรักษาแบบผู้ป่วยในและผู้ป่วยนอก ปรึกษาตัวแทนพรูเด็นเชียล ประเทศไทยวันนี้ เพื่อเลือกแผนความคุ้มครองที่เหมาะกับคุณและครอบครัว

หมายเหตุ

• ความคุ้มครองขึ้นอยู่กับแผนประกันภัยที่เลือก

• เงื่อนไขความคุ้มครองเป็นไปตามที่กรมธรรม์กำหนด

• ผู้ซื้อควรทำความเข้าใจรายละเอียดความคุ้มครอง และเงื่อนไขก่อนตัดสินใจทำประกันภัยทุกครั้ง

สรุปคำถามที่พบบ่อย (FAQ) เกี่ยวกับโรคไข้หวัดใหญ่

1. ไข้หวัดใหญ่ติดต่อไหม และติดต่อกันได้นานแค่ไหน ?

ไข้หวัดใหญ่ติดต่อได้ง่ายมาก โดยผู้ป่วยโรคไข้หวัดใหญ่สามารถแพร่เชื้อได้ตั้งแต่ 1 วันก่อนมีอาการไข้หวัดใหญ่ จนถึง 5-7 วันหลังเริ่มป่วย โดยในเด็กเล็กและผู้ที่มีภูมิคุ้มกันต่ำอาจแพร่เชื้อได้นานกว่านี้

2. ไข้หวัดใหญ่กี่วันหาย และต้องพักงานกี่วัน ?

ไข้หวัดใหญ่กี่วันหายนั้นขึ้นอยู่กับความรุนแรงของโรคและภูมิคุ้มกันของแต่ละคน โดยทั่วไปจะหายใน 5-7 วัน แต่ควรพักงาน/พักเรียนอย่างน้อย 24 ชั่วโมงหลังจากไข้ลดลงแล้ว เพื่อป้องกันการแพร่เชื้อสู่ผู้อื่น

3. อาการไข้หวัดใหญ่ระยะเบื้องต้นที่ควรสังเกตคืออะไรบ้าง ?

ไข้หวัดใหญ่มีอาการเบื้องต้นที่ควรระวัง ได้แก่ ไข้สูงเฉียบพลัน (38.5°C ขึ้นไป), ปวดเมื่อยตัวรุนแรง, ปวดศีรษะ, หนาวสั่น, และอ่อนเพลียมาก หากมีอาการเหล่านี้ควรพักผ่อนให้มาก ๆ แต่หากอาการไม่ดีขึ้นควรไปพบแพทย์

4. ไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ไหนรุนแรงที่สุด และแยกแยะได้อย่างไร ?

ไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ที่รุนแรงที่สุดคือไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ A ซึ่งมีอาการรุนแรงกว่าสายพันธุ์อื่น ๆ เช่น มีไข้สูงมาก ปวดเมื่อยรุนแรง และมีโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อนสูง ส่วนอาการไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ B จะรุนแรงน้อยกว่า

ข้อมูลอ้างอิง

1. Influenza A vs. B: What to know

2. Influenza (flu)

3. ไข้หวัดใหญ่ (Influenza, Flu)